In de luwte van de fenomenale Biënnale van Architectuur (Rem Koolhaas) organiseert Greg Hilty van de Londense Lisson Gallery een interessante tentoonstelling in en rond Palazzo Franchetti, een fraaie plek/oase tegenover de Academia.
De tentoonstelling Genius Loci handelt over kunst in de openbare ruimte en dat is nu een thema dat nood heeft aan méér reflectie waarin een plaats en het begrijpen van onze omgeving kan geprikkeld worden door middel van een “gemeenschaps-bindend” teken in de vorm van een publiek kunstwerk. De “spirit “ van een plaats ontvouwen is de kern van een openbaar kunstwerk en dat is bijvoorbeeld in ons land bijna onbestaande.
Greg Hilty verwijst in zijn verantwoording naar fantastische realisaties van vooral Anish Kapoor die bijvoorbeeld voor het Millennium Park in Chicago een enorme perfect reflecterende abstracte vorm bedacht uit (weer)spiegelend staal dat de ruime stedelijke omgeving op een haast “delirische” manier de “spiegel” voorhoudt. Anish Kapoor is als kunstenaar in staat om een omgeving en zijn gebruikers “publiek” de desoriënteren zodat zijn werk an sich ook “politiek” kan worden gelezen. Het vaste (kijk)standpunt, de veilige frontale blik en de uitnodiging (nerveus) te blijven wandelen rondom het “vaste” kunstwerk dat juist door het er rond te flaneren “fluïde’” wordt, aast op de “verdampende” conditie van de actualiteit.
Het kan volgens Greg Hilty ook meer de richting opgaan van het politieke – zonder dat dit soort kunst zou vervallen in eng-politiek en aan een specifieke tijdsgeest gelieerd statement.
De Mexicaanse kunstenaar Pedro Reyes reageerde met “Palas por Pistolas” – een wetk dat erin bestond om in 2008 niet minder dan 1527 geweren te smelten tot evenveel schoppen waarmee vervolgens evenveel bomen werden geplant in Mexico en op vele andere plaatsen in de wereld. Deze actie als economische transformatie van wapens in een reëel ecologisch statement, geniet van een symbolische waarde en wordt tegelijk een kunstwerk met wereldwijde een exemplarisch-conceptuele inhoud.
Wat mooi is aan deze expo is dat de informatie van tal van straffe kunstwerken in de publieke ruimte worden gepresenteerd via een minimaal aantal foto’s, maquettes en video’s op een enorme manshoge tafel waarin de bezoeker zijn/haar oog als het ware kan laten binnenglippen en laten verdwalen in die wondere wereld van kunstenaars met lef en gevoel voor wijde ruimte.
Op die tafel staan ondermeer projecten van Richard Long, Daniel Buren (zijn fameus werk voor Beaufort in 2011 mét kleurrijke windhanen), Dan Graham en een bijzondere integratie met glazen partijen in een kerk in Londen van Shirazeh Houshiary.
In de kamers van het bijzondere Palazzo Franchetti is het volop genieten van straffe werken van onder anderen Anish Kapoor met een visueel deformerende, blinkende staalsculptuur; een opnieuw met zichtbare ijzers aan elkaar geklonken boom in een benepen ruimte van Ai Weiwei en een schitterend hoek-werk van Daniel Buren waarin de reële helft van “Triangle for a Mirror” via een spiegel de perfecte illusie weergeeft van een driehoek.
Het is en blijft genieten van een recent “mud work” van Richard Long; van een abstracte “kronkelende” sculptuur van de Britse 80ies icoon Richard Deacon en van de politiek vlijmscherpe video annex foto van Santiago Sierra. De letters “S.O.S.” reed Sierra met een bulldozer in de woestijn van Algerije als een zet van verzet tegen het feit dat mensen te lange tijd moeten wonen in tenten in het vluchtelingenkamp Smara. Santiago Sierra maakte hier de allergrootste graffiti ooit op aarde, gebruik makend van de strategie van de Land Art van weleer.
“S.O.S.” was maar even 5000 bij 1700 meter groot … en in Venetië wordt niet alleen de ferme video van de aanmaak in de woestijn vertoond maar ook een reuze-foto van “S.O.S.” genomen via satelliet.
Deze ingreep van Sierra in het desolate landschap laat geen miserie zien; laat staan exploiteert/recupereert leed – Santiago Sierra zet hier de toenmalige waardevrije Land Art een hak en weet van een nijpend thema “van alle tijden” een meer dan hedendaagse visuele uitdrukking te bedenken én uit te voeren.
Aan de andere kant van het Palazzo komt de toeschouwer oog in oog met pure schoonheid; getuige hiervan de recente Glass Tower van Shirazeh Houshiary die van de Berengo Studio (Venetiaanse meester-glasblazers) de kans kreeg dit sublieme met en in het licht dartele kunstwerk van pinky glas te realiseren.
Buiten in de verfrissende schaduw-rijke tuin van Palazzo Franchetti blijft het voluit genieten van werk van twee in led lampjes bewegende sculpturen van Julian Opie die in de buurt staan opgesteld van een meer dan ingenieuze, monumentale montage van een indrukwekkend aantal identieke elementen in de vorm van een fiets. De accumulatie van deze primaire aluminium fietsen resulteert in letterlijk en figuurlijk een schitterende sculptuur van Ai Weiwei die ook voor de gebruikers van de vaporetto op de Canale Grande te genieten valt.
En Daniel Buren zou Daniel Buren niet zijn met het hier opnieuw handig bespelen van de grens tussen privé en publiek. Pal voor de kassa staat een machtig mooie door iedereen – die ook niet een ticket betaalt voor de expo – betreedbare pergola/ catwalk.
Het werk “4 colours at 3 meters high” is een intieme wandelcorridor met als dak, platen transparante plexi in vier heldere kleuren die de omgeving en de bezoekers – al naargelang de stand en het tijdstip van de zon – “animeren”.
In dit werk geeft het onvoorspelbare natuurlijke licht de a priori efemere verschijningsvorm aan van het kunstwerk. Het natuurlijke instromende licht in de pergola conditioneert en fixeert op een ongrijpbare manier … de kleur in alle gelukzalige gradaties van helderheid.
Naast de zakelijke, razend interessante Biënnale van Architectuur van Rem Koolhaas, is een expo zoals deze méér dan relevant. Dat de kunst de architectuur kan bevragen, tarten en/of in vuur en vlam zetten bewijst deze meer dan deugddoende tentoonstelling in de mooiste stad van de wereld die paradoxaal geen kunst in de openbare ruimte kan verdragen…
Genius Loci (Spirit of Place) nog tot 23 november in Palazzo Franchetti in Venezia
Luk Lambrecht
Poster un Commentaire