Contour Mechelen

Contour Mechelen / Documenta14 Athene/ Het Afwezige Museum Wiels, Brussel

een tussenstand

tentoonstellingen met een missie op kantel-momenten in de wereld

2017 is een druk en duur jaar voor diegenen die op eigen kosten de karavaan willen volgen van de grote tentoonstellingen. Binnenkort staat mastodont La Biënnale in Venetië op het menu, Skulptur Projekte Münster en de Dokumenta14 in thuishaven Kassel.

Ondertussen is Contour gaande, komt D14 in Athene op kruissnelheid en is de expo als een statement van Wiels omtrent de nakende aan/afwezigheid van een museum voor moderne en actuele kunst in de vorm van een ruime driedelige expo een bezoeken-waardig feit.

Wat kunnen wij hieruit al afleiden vooraleer de nerveuze tocht aan te vatten naar de massaal aangevoerde kunst in Venetië, Münster en Kassel…

Contour is al aan editie 8 toe en drijft (zichzelf) meer en meer af in het vaarwater van de wereldse bewegingskunst die weliswaar genesteld blijft in de opgekalefaterde locaties van de welvarende stad Mechelen. Hier knijpt het schoentje; een stad als Mechelen is op alle vlak niet klaar om een soort derivaat aan te kunnen van pakweg een (kleine) Documenta waarvan uitgerekend Natasha Ginwala de curator van dienst speelt in Mechelen, ook één van de vele curatoren is van Documenta14.

De stedelijke context van Mechelen is braaf, opgekuist en gericht op gezellige consumptie in het kader van de rust brengende historische binnenstad. Van een werelds gevoel is in dit deel van de stad geen sprake. Het thema van deze Contour schuilt in een breder historisch thema over recht en onrecht – en daarin vegeteert Contour 8 met kunst die merendeel neigt naar documentaire en naar dat soort kunst dat “constateert” wat er gaande is in de wereld.

Historische polyfone muziek is een uitweg die de curator van dienst vond om het complexe meerstemmige karakter van deze Contour-editie te linken aan de lokale verzuchting/inschaling.

In De Garage zit alles heel compact en dicht op elkaar zodat een mens de werelden van de kunstenaars met moeite uit elkaar kan halen en houden. Zichzelf verbrandende Tibetanen, een film als een koor van bizarre (digitale) figuren en kleine schilderijen van Madonna Staunton die mooi alluderen op vervreemding en beklemming, zorgen hier in eerste instantie voor een stevige portie afschuw en verontwaardiging – maar de vraag blijft of het merendeel van deze kunst ook kunst is die blijft en kan nawerken eens de schock van het beeld is verteerd gezien/bezien binnen de context van het thema.

Lichtpunten ? – wel ja wat wil je, bij zo een breed in de stad uitgesmeerde expo met 30 kunstenaars waarvoor Contour toch goed en wel structurele middelen en veel tijd wordt toebedeeld.

De in Antwerpen verblijvende Otobong Nkanga was in Mechelen zelf niet aanwezig en liet er een aantal oudere werken door een assistente installeren. Het is een pakkend ensemble geworden waarin een tapijt, video en een set tafels een weloverwogen en poëtisch beeld weergeeft over metalen die afkomstig zijn uit mijnen in Afrika. Het persoonlijke, het intieme, het kritische en het onrechtmatige komen in haar werk als in een focus – als in een kringloop van ontnuchterende “vaststelling” tot en met een poëtische zelf-evocatie in een urbane omgeving (Berlijn) zo intelligent ontroerend bij elkaar gebracht.

Verafgelegen in een loods “Sociaal Huis” die heel strak-scenisch werd ingericht door Richard Venlet vallen twee bijdrages heel sterk op. De Pakistaan Basir Mahmood presenteert de meest esthetische video op Contour 8 – acterende bagagedragers die hier aandoenlijk mooi poseren/improviseren met “huishoudelijke en persoonlijke spullen”. De beelden zijn als stillevens – als schilderijen, gekruid met een waaier aan koloniale herinneringen.

Filipa César & Louis Henderson in een wonderbaarlijke scenografie van Richard Venlet projecteren een “magische” film over de vuurtoren als baken van “verlichting”. De uitstalling van Fresnel lenzen maakt indruk – het zijn lenzen die het actuele satelliet-systeem vooraf gingen en nu oa de vuurtoren overbodig maken. Contour was ooit een lab voor videokunst; deze missie verzandt nu in de vaststelling dat elke kunstenaar videofilms wil maken. Met andere woorden is er nog een relevante toekomst weggelegd voor dit format Contour ?

 

Luk Lambrecht